Ból ścięgna Achillesa

Leczenie fizjoterapeutyczne w Klinika HB

Uszkodzenia ścięgna Achillesa należą do tej grupy urazów, które często się powtarzają i zazwyczaj dotyczy to sytuacji kiedy pacjent nie zakończy pełnej rehabilitacji i zbyt szybko powróci aktywności sportowej. Proces rehabilitacji uszkodzenia ścięgna Achillesa podzielono na kilka etapów, dzięki którym prawdopodobieństwo nawrotu urazu zostanie zminimalizowane, a czas trwania poszczególnych faz procesu rehabilitacji, zależy głównie od stopnia uszkodzenia ścięgna

I etap – redukcja bólu i stanu zapalnego

Podobnie jak w przypadku większości urazów tkanek miękkich, początkowe leczenie opiera się na metodzie RICE – odpoczynek (Rest), lód (Ice), kompresja (Compression) i uniesienie (Elevation). We wczesnym okresie po urazie, w zależności od stopnia uszkodzenia, pacjent nie jest w stanie chodzić bez utykania lub w ogóle nie może obciążać kończyny. Istotnym w tym okresie jest odpoczynek, przykładanie zimnych kompresów, wysokie ułożenie stopy oraz zastosowanie bandaża elastycznego co pomaga ograniczyć i zmniejszyć obrzęk.

II etap – odzyskanie pełnego zakresu ruchu

Formowanie blizny po naderwaniu włókien ścięgna trwa zazwyczaj do 6 tygodni (w zależności od stopnia naderwania) i przy zastosowaniu odpowiednich metod, naderwane ścięgna zrosną się same, bez interwencji chirurgicznej. W tym okresie należy dążyć do prawidłowego uformowania blizny, tak żeby w przyszłości nie doszło do kolejnego naderwania ścięgna w jej miejscu. Poza tym może dojść do przykurczów ograniczających ruchomość w stawie, ponieważ istnieje ryzyko powstania zrostów. Masaż, rozciąganie mięśni, mobilizacja tkanek i wprowadzenie odpowiednich ćwiczeń ekscentrycznych pozwoli osiągnąć zakładany cel.

III etap – poprawa elastyczności i wzmocnienie siły mięśniowej, normalizacja biomechaniki stopy

Aktywne rozciąganie ścięgna oraz przykurczonych grup mięśniowych, poprawia ruchomość i ustawienie stawu skokowego, stymuluje kontrolę nerwowo-mięśniową oraz poprawia czucie głębokie. Terapia manualna tkanek miękkich jest stosowana w celu przywrócenia elastyczności i ruchomości tkanek oraz przyśpieszenia procesu gojenia tkanek. Uszkodzenie ścięgna Achillesa może wynikać z zaburzonej biomechaniki stopy lub biomechanika stopy może zostać wtórnie zaburzona po urazie, dlatego program rehabilitacji powinien uwzględniać ćwiczenia eliminujące deformację stóp. Aby zminimalizować ryzyko powtórnego urazu, ważna jest nauka bezpiecznego, kontrolowanego ruchu, pozwalająca wykonywać coraz bardziej wymagające ćwiczenia.

IV etap powrót do aktywności sprzed urazu

W zależności od rodzaju aktywności fizycznej, pacjent będzie wymagał wdrożenia odpowiednich ćwiczeń pozwalających na bezpieczny powrót do wybranej dyscypliny sportowej. Fizjoterapeuta stworzy plan usprawniania, dzięki któremu pacjent będzie miał świadomość i wiedzę jak prawidłowo się poruszać oraz ćwiczyć, aby bezpiecznie wykonywać zadania przygotowujące układ kostno – mięśniowy do treningu.    


Ból ścięgna Achillesa najczęściej jest związany ze stanem zapalnym, który jest wynikiem powtarzających się mikrourazów w obrębie tkanek ścięgna, ale również może pojawić się w następstwie ostrego, nagłego urazu. Ścięgno Achillesa łączy mięśnie goleni z kością piętową. Jest największym i najsilniejszym ścięgnem w organizmie człowieka. Potrafi utrzymać kilkukrotny ciężar naszego ciała, podczas biegu czy wyskoków charakteryzuje się ogromną wytrzymałością, przy każdym kroku bardzo dużo pracuje, wykazuje się dużą dynamiką na przemian skracając się i rozciągając. Jednocześnie należy do tych struktur w ciele ludzkim, które stosunkowo często ulegają kontuzjom. Do 95% uszkodzeń ścięgna dochodzi w miejscu jego słabego ukrwienia – 2-6 cm powyżej jego przyczepu do kości piętowej.


Ból ścięgna Achillesa – jakie są przyczyny

Ból ścięgna Achillesa jest zazwyczaj pierwszym sygnałem wysyłanym przez nasz organizm, informującym, że zmiany które zachodzą w strukturze ścięgna, nie przebiegają w sposób prawidłowy i mogą doprowadzić do stanu zapalnego, naderwania lub nawet zerwania ścięgna.

Do najczęstszych przyczyn uszkodzenia ścięgna Achillesa należą:

  • wykonywanie ćwiczeń bez odpowiedniej rozgrzewki
  • nagły wzrost aktywności – struktura ścięgna nie jest przyzwyczajona do większego niż zwykle wysiłku
  • ciągłe przeciążenia – ścięgno nie ma możliwości się zregenerować
  • ciągłe napinanie mięśni łydki podczas wykonywania tych samych ćwiczeń fizycznych
  • chodzenie w butach na wysokich obcasach lub noszenie źle dopasowanego obuwia
  • uprawianie sportów predysponujących do powstania urazów ścięgna (szybkie zatrzymania i zmiany kierunku): np. bieganie, taniec, piłka nożna, tenis, gimnastyka
  • płaskostopie, szpotawość lub koślawość pięty, zaburzające biomechanikę stopy, co w konsekwencji powoduje nieprawidłowe rozciągnięcie ścięgna
  • bieganie po górach

Nasilenie ostrych urazów ocenia się na podstawie stopnia uszkodzenia ścięgna:

I stopień – łagodne naderwanie kilku włókien, lekki lub umiarkowany ból ścięgna Achillesa, tkliwość, obrzęk, sztywność II stopień – umiarkowane napięcie w obrębie ścięgna, naderwanie większej ilości włókien, umiarkowany ból ścięgna Achillesa, obrzęk, trudności w chodzeniu III stopień – całkowite rozerwanie ścięgna, ból pojawia się natychmiast, występuje brak zdolności obciążania nogi, zazwyczaj wymaga leczenia operacyjnego

Objawy uszkodzenia ścięgna Achillesa

  • ból ścięgna Achillesa, który może występować w dowolnym punkcie wzdłuż ścięgna, ale najczęściej obejmuje on obszar tuż nad piętą oraz styku ścięgna z piętą. Ból może mieć początkowo łagodny charakter, który stopniowo się nasila i dotyczy to stanu zapalnego. Nagły i ostry ból występuje jeśli dojdzie do naderwania lub zerwania ścięgna, powodując natychmiastową niezdolność chodzenia
  • tkliwość i obrzęk tylnej części pięty lub powyżej
  • ograniczony zakres ruchu zgięcia stopy
  • wzrost napięcia mięśni łydki
  • usztywnienie stawu skokowego

Ścięgno Achillesa – diagnozowanie

  • szczegółowy wywiad (pozwoli określić m.in. przyczynę i czynniki, które mogły wywołać dolegliwości)
  • badanie fizykalne i funkcjonalne
  • badania obrazowe (są wykonywane celem potwierdzenia diagnozy, ustalenia dokładnego miejsca uszkodzenia oraz monitorowania leczenia)

Profilaktyka

  • aby zmniejszyć ryzyko urazu ścięgna Achillesa, należy stosować się do poniższych zaleceń: rozciągać mięśni goleni codziennie rano w celu poprawy siły, elastyczności i zdolności przyjmowania obciążeń, tak aby ścięgno Achillesa było mniej podatne na obrażenia. Mięśnie należy rozciągać również przed i po treningu
  • stopniowo zwiększać swoją aktywność fizyczną
  • połączyć aktywności sportowe o małym i dużym stopniu obciążania ścięgna Achillesa (np. pływanie i koszykówka), aby zmniejszyć ciągły nacisk na tkanki
  • wybrać buty z odpowiednią amortyzacją i wsparciem łuku stopy, z lekko uniesioną piętą, aby odciążyć ścięgno Achillesa
  • w momencie wystąpienia dolegliwości bólowych ścięgna Achillesa przerwać ćwiczenia